Bí mật giá trị kinh tế của nhạc Giáng sinh

Bản dịch này dựa trên bản gốc tiếng Anh “Mariah Carey v The Spirit of Christmas” của tác giả Molly Langmuir đăng trên báo The Economist ngày 20/12/2022. 

Ảnh: Julia Geiser

Ngày xửa ngày xưa, có một cô bé lớn lên ở vùng hạ Manhattan vào thập kỷ 1980 – thập kỷ nguy hiểm nhất trong lịch sử Thành phố New York và khu phố Battery Park cô sống vẫn đang được xây dựng trên một bãi rác. Tuy nhiên, ký ức của cô bé đối với thời gian đó rất mơ hồ và không rõ ràng. Khi Cirque du Soleil (công ty biểu diễn xiếc nổi tiếng toàn cầu) đến thị trấn, buổi biểu diễn đã tạm thời biến khoảng đất trống bên cạnh tòa nhà của cô thành một ngôi làng cổ tích với những màn nhào lộn và lều sọc. Vào mùa đông, khi tuyết phủ kín khoảng trống, cô đã lấp đầy nó bằng những hình nộm thiên thần tuyết.

Cô sau đó tốt nghiệp đại học và trở thành giám đốc truyền thông. Vì cha mẹ đều là người nhập cư, cô mang trong mình dòng máu nửa Philippines, nửa Trung Quốc và “hoàn toàn là người Mỹ”, như cô thổ lộ sau này – và điều cha mẹ cô mong muốn nhất là cô có một cuộc sống an toàn, ổn định. Vì thế đã cô sống một cuộc sống như vậy để làm an lòng gia đình.

Cho đến một đêm nọ, cô lên mạng và bấm vào trang web mà cô nghĩ là trang tìm việc. Sau đó, thay vì nhận được danh sách việc làm, cô nhận được một câu hỏi: Bạn sẽ làm gì nếu bạn không sợ thất bại?

Không cần suy nghĩ quá lâu, cô có câu trả lời ngay lập tức. Cô muốn trở thành một nhạc sĩ viết nhạc và biểu diễn những bản nhạc Giáng sinh nguyên bản. Trên hết, cô ấy muốn viết một bài hát Giáng sinh giống như “Jingle Bells”, một bài hát Giáng sinh kinh điển, với rất nhiều bản cover (cover là hình thức làm lại bài hát theo một phiên bản mới, có thể là biến tấu lời, giai điệu, phong cách hoặc là một màn biểu diễn mới, một bản thu âm khác hoàn toàn so với bản gốc), mà trong tương lai xa mọi người sẽ thuộc từng từ của bài hát, ngay cả khi họ không biết tên của tác giả. Và cô bé đó là Elizabeth Chan. 

Dường như Giáng sinh luôn là thời điểm mà mọi người xung quanh Chan cảm thấy hạnh phúc nhất. Lễ kỷ niệm của gia đình cô chưa bao giờ xa hoa, nhưng chắc chắn điều mà họ cũng như tất cả mọi người khác đều có trong mùa Noel – đó là âm nhạc. Những bản nhạc Giáng sinh đã tạo nên những kỷ niệm tuổi thơ vui tươi nhất của Chan. Khi lên bảy tuổi, cô đã bắt đầu viết lời bài hát Giáng sinh vào sổ tay.

Danh sách việc làm mà cô thấy trên mạng hóa ra là lời kêu gọi tuyển diễn viên cho bộ phim tài liệu “Failure Club” (Câu lạc bộ thất bại). Nội dung bộ phim khuyến khích mọi người theo đuổi ước mơ của mình. May mắn là Chan đã được trúng tuyển. Cứ như vậy mười hai năm trôi qua, cô tự nuôi sống mình với tư cách là một nhạc sĩ chỉ tham gia vào dòng nhạc Giáng sinh suốt 365 ngày một năm.

Mariah Carey muốn đăng ký nhãn hiệu là “Queen of Christmas” không chỉ cho album và nến mà còn bao gồm vòng cổ cho chó, sơn móng tay, nội y và bia

Cô đã phát hành 12 album và viết hàng nghìn bài hát ( cấp phép cho tác phẩm và viết nhạc cho các nghệ sĩ khác, cũng như viết nhạc đề tên tác giả là chính cô). Chín đĩa đơn của cô đã lọt vào top 10 trong bảng xếp hạng kỳ nghỉ. Năm 2018, tờ New Yorker đã đăng một đoạn ngắn về Chan có tựa đề “Queen of Christmas” (Nữ hoàng Giáng sinh). Cô đã viết trên Instagram “It’s official” (Đã chính thức rồi). “Tôi đã được @newyorkermag công nhận.”

Nhiều ca sĩ đã được trao danh hiệu này trong nhiều năm, bao gồm Darlene Love, Brenda Lee, Dolly Parton và tất nhiên có Mariah Carey, người gần như gắn liền với Giáng sinh như ông già Noel, do đó, toàn bộ thể loại meme (một hiện tượng trên mạng xã hội, có thể là ảnh hoặc video mang tính dễ hiểu, hài hước) đều đề cập đến mùa Giáng sinh đơn giản là “mùa Mariah”. Cho đến tận tháng 3 năm 2021, các nữ hoàng này cùng chung sống hòa thuận trong vương quốc Giáng sinh. Nhưng sau đó, công ty của Carey, Lotion LLC (Công ty trách nhiệm hữu hạn LLC), đã nộp đơn đăng ký nhãn hiệu cho biệt danh “Queen of Christmas”.

Chan biết được điều này vào năm 2021 trước khi phát hành album của cô với tựa đề còn gì khác ngoài – “Queen of Christmas”. Các luật sư tư vấn nhãn hiệu đã nói với cô rằng việc chống lại đơn đăng ký nhãn hiệu của công ty Lotion có thể sẽ khiến Chan phá sản. Có vẻ đây là một trận chiến cần có phép màu để giành chiến thắng. Cô ấy là ai khi so sánh với Carey, người sở hữu số lượng người hâm mộ hùng hậu và hàng núi tiền?

Nhưng Chan lại là người tin vào phép màu. Nếu cô ấy làm một bộ phim về cuộc đời mình, nhiều khoảnh khắc trong đó sẽ được thể hiện bằng tiếng chuông leng keng và tiếng tuyết rơi, giống như những hiệu ứng phép thuật được thêm vào trong phim Giáng sinh vậy. Chan cũng tin rằng không chỉ cuộc sống của cô mà cả nguyên tắc sống của bản thân: tinh thần Giáng sinh, cũng bị đe dọa.

Có lẽ Carey nghĩ rằng cô đã được chấp nhận rộng rãi là nữ hoàng Giáng sinh – các bài báo thường gọi cô là nữ hoàng “không thể bị thách thức” – rằng nhãn hiệu này chỉ mang tính hợp thức hoá một sự thật hiển nhiên. Hoặc có lẽ đó là một quyết định kinh doanh cứng rắn. Danh mục hàng hóa được đề cập trong đơn đăng ký của Carey không chỉ bao gồm album và nến mà còn cả vòng cổ cho chó, sơn móng tay, nội y và bia, điều này đồng nghĩa Chân đối mặt với việc đầu tư một khoản tiền khổng lồ vào vụ kiện. Nhưng thật khó để biết động cơ của Carey là gì vì cả cô và luật sư của cô đều không đồng ý phỏng vấn.

Tuy nhiên, Chan đã tâm sự với tôi (tác giả Molly Langmuir) rất lâu. Cô ấy nói, trải nghiệm này thật mệt mỏi, nhưng vào thời điểm chúng tôi nói chuyện, câu chuyện đã gần kết thúc – và đúng vào dịp Giáng sinh. Chỉ còn vài ngày nữa thôi và đài phát thanh 106.7 Lite FM của New York sẽ chuyển sang đặc trưng thay đổi theo mùa, “Trạm âm nhạc Giáng sinh của New York”, chuyển từ các bản hit (bài hát được yêu thích và phát sóng rộng rãi) đương đại sang âm nhạc ngày lễ. Trong khoảng thời gian được nhiều người chào đón với niềm vui và một số người khác là sự kiên nhẫn đầy mệt mỏi, thế giới phương Tây một lần nữa lại sắp tràn ngập tiếng chuông xe trượt tuyết và những phím đàn của âm nhạc Giáng sinh.

Ảnh: Julia Geiser

Đó là một vấn đề thiếu trật tự của ngành công nghiệp âm nhạc, trong đó tất cả các khuôn mẫu điển hình đều bị đảo lộn, với những sự khích lệ, niềm vui và cả mâu thuẫn cùng phản ánh sự hỗn loạn của chính ngày lễ. Khoảng thời gian tuyệt vời nhất trong năm đã đến với chúng tôi.

Ngay cả trong những câu chuyện đầu tiên về sự ra đời của Đức Chúa Giêsu, âm nhạc và mùi hương đều có tầm quan trọng trung tâm. Sách Tin Lành Luca mô tả các thiên thần ca hát; sách Phúc âm Ma-thi-ơ mô tả ba vị vua dâng hương frankincense (trầm hương). Chuyển sang thế kỷ 19, theo một nghiên cứu của Tạp chí Nghiên cứu Kinh doanh – sự tồn tại của nó chứng tỏ ngày lễ đã trở nên thế tục và vật chất như thế nào – việc chơi nhạc Giáng sinh trong các cửa hàng và lấp đầy không khí của họ bằng hương thơm theo mùa sẽ khiến khách hàng chi tiêu nhiều tiền hơn dự tính.

Bài báo kết luận: “Wise retailers can act upon this lesson by blessing their customers with synchronised sound systems and scent diffusers”, “and in turn receive the blessing of strong holiday sales.” (Các nhà bán lẻ khôn ngoan có thể áp dụng bài học này bằng cách  phát hệ thống âm thanh đồng bộ và máy khuếch tán mùi hương cho khách hàng của họ và đổi lại nhận được phước từ việc tăng mạnh doanh số bán hàng trong kỳ nghỉ lễ). (Thật khó để cưỡng lại những cách chơi chữ như vậy.) Trong một cuộc khảo sát gần đây của một công ty dữ liệu tên là Statista, một nửa số người được khảo sát nói rằng các bài hát Giáng sinh là khía cạnh thiết yếu nhất trong lễ kỷ niệm của họ, thậm chí còn quan trọng hơn cả việc trao đổi quà.

Truyền thống nghỉ lễ đã được thay đổi qua nhiều năm. Trong thời kỳ Phục hưng, Giáng sinh là một dịp tiệc tùng náo nhiệt hơn – Mardi Gras (Thứ ba béo) nhân dịp Halloween. Nhưng không thể thiếu việc kết hợp với ca hát. Khi những Puritans (người Thanh giáo) cấm tổ chức ngày lễ trong một thời gian ngắn vào thế kỷ 17, họ đặc biệt quan tâm đến tục lệ wassailing (tục lệ đi quanh các nhà hát mừng ngày Thiên chúa giáng sinh), một phong tục trong đó mọi người đến từng nhà hát những bài hát mừng, thường trong khi uống rất nhiều rượu (rượu wassail là một loại đồ uống có cồn cay). Những wassailers (những người tham gia wassail), thường là những người nghèo, mong đợi được nhận quà từ những ngôi nhà mà họ đến thăm; nếu không được nhận quà, đôi khi họ chuyển sang thái độ phá hoại. (Theo đó, “Bây giờ hãy mang cho chúng tôi một ít bánh pudding hình quả sung” bắt đầu nghe giống mệnh lệnh hơn là yêu cầu.)

We Wish You a Merry Christmas” (tên một bài hát Giáng sinh nổi tiếng) có từ thế kỷ 16, nhưng nhiều bài hát mừng Thánh lễ lâu đời như vậy được viết trong những năm 1800 vẫn còn phổ biến đến tận ngày nay. Một số bài hát mang tính tôn giáo rõ ràng, ám chỉ niềm hy vọng ngay cả trong những thời điểm đen tối nhất. “Silent Night” là tác phẩm của một linh mục người Áo viết vào năm 1816, thời điểm được gọi là Năm không có mùa hè – vụ phun trào của một ngọn núi lửa ở Indonesia đã khiến châu Âu lạnh giá đến mức tình trạng thiếu lương thực đã lan rộng. Tuy nhiên, bài hát chứa đựng một lời hứa rằng: “Tất cả đều bình lặng, tất cả đều tươi sáng”. Trong vòng một thế kỷ, nó đã trở nên phổ biến đến mức, trong cái gọi là hiệp định đình chiến Giáng sinh năm 1914 trong Thế chiến thứ nhất, binh lính của hai phe đối lập đã hát nó cho nhau nghe từ chiến hào.

Ngay cả các bản hit Giáng sinh “hiện đại” – những bản được ghi lại trong những thập kỷ gần đây – hầu hết cũng sẽ bị coi là lỗi thời vào bất kỳ thời điểm nào khác trong năm

Không phải tất cả các bài hát mừng ở thế kỷ 19 đều tập trung vào sự giáng sinh của Chúa. “Jingle Bells”, từ năm 1857, tập trung vào sự vui chơi, mặc dù có lẽ lí do là vì ban đầu nó được hát vào Lễ tạ ơn. Nhưng theo một cách nào đó, nó thuộc về Lễ Giáng sinh ngay từ đầu: Các nhà sử học miền Nam cho rằng nó được viết bởi James Pierpont, một người gốc Massachusetts, trong một mùa đông không có tuyết mà ông trải qua ở Savannah, Georgia. Điều này có nghĩa là nó đã được khơi dậy – cũng như rất nhiều giai điệu Giáng sinh khác – bởi nỗi nhớ trào dâng.

Bản cover “Jingle Bells” năm 2011 của Michael Bublé đã được phát trực tuyến 175 triệu lần trên Spotify; bản cover “Silent Night” của anh ấy, trong cùng năm, có 98 triệu lượt truy cập. Phiên bản trước đó của Frank Sinatra năm 1957 có 156 triệu lượt nghe. Ngay cả các bản hit Giáng sinh “hiện đại” – những bản được ghi lại trong những thập kỷ gần đây – hầu hết cũng sẽ bị coi là lỗi thời vào bất kỳ thời điểm nào khác trong năm. Vào giữa tháng 12/2021, trung bình có khoảng 10 bài hát hàng đầu trên bảng xếp hạng Holiday 100 của Billboard được viết trước đó 56 năm. Những bài hát ngày lễ có tuổi đời hàng chục năm cũng chiếm lĩnh bảng xếp hạng chính của Billboard, bảng xếp hạng Hot 100. Chúng đã giành được sáu trong số mười vị trí hàng đầu cách đây vài tuần; bản mới nhất trong số đó, “All I Want For Christmas Is You” của Carey, được phát hành vào năm 1994 – một bài hát cổ của dòng nhạc pop.

Darren Davis, cựu chủ tịch bộ phận kỹ thuật số của iHeart Radio, cho biết: “Những bài hát đơn điệu cũ đó đưa chúng ta trở lại thời kỳ đơn giản hơn”. Ông cho rằng qua nhiều thập kỷ, sức hấp dẫn của nỗi nhớ ngày càng tăng: “Thế giới ngày càng trở nên điên rồ hơn, và con người càng căng thẳng thì tất cả chúng ta càng tìm kiếm những tiện nghi ấm áp, quen thuộc của Giáng sinh truyền thống”.

Rất ít bài hát mới phát hành trong 20 năm qua được phát sóng trên đài phát thanh. Trong số những bài hát đó – ví dụ là bản hit “Mistletoe” năm 2011 của Justin Bieber và “Santa Baby” của Ariana Grande năm 2014 – hầu như không có bài hát nào xác định được vị trí của họ trong hiện tại. Cứ như thể chúng diễn ra trong một quả cầu tuyết (đương nhiên là một trong số đó Bieber sử dụng thuật ngữ “khăn choàng”). Joe Bennett, nhà âm nhạc học tại Đại học Âm nhạc Berklee ở Boston, cho biết: “Chúng tôi muốn có một nỗi hoài niệm cụ thể hướng đến một phiên bản lãng mạn hóa của những năm 1950”. “Không có lời bài hát nào về cuộc gọi Zoom.” Tuy nhiên, như Bennett đã chỉ ra, bản thân nhiều bài hát cũ đều nói về nỗi nhớ. “White Christmas”, do Irving Berlin viết cho bộ phim “Holiday Inn”, kể về nỗi ước muốn trong quá khứ: “Tôi đang mơ về một Giáng sinh trắng, giống như những Giáng sinh mà tôi từng biết”. (Phiên bản của Bing Crosby, được hát lần đầu tiên vào năm 1941, là đĩa đơn bán chạy nhất mọi thời đại trên toàn thế giới.)

Âm nhạc Giáng sinh nổi tiếng là có tính chu kỳ. Đến tháng 12, chúng ta muốn nghe thứ âm nhạc như chúng ta đã nghe khi còn nhỏ. Mặc dù điều này giúp giải thích tại sao lại khó thâm nhập vào dòng nhạc Giáng sinh kinh điển đến vậy, nhưng nó cũng mang lại hy vọng rằng các bài hát hiện tại có thể dần dần được kết hợp – xét cho cùng thì mọi bài hát kinh điển ngày nay đều đã từng là mới.

Adam Behr, giáo sư âm nhạc tại Đại học Newcastle, nói với Wired vào năm 2019: “Nếu ai đó phát hành một bản nhạc Giáng sinh không trong sạch – theo tất cả những gì tôi biết là nó đã được thực hiện – thì không chắc nó sẽ lọt vào danh sách phát của bà bạn”. “Nhưng bạn hoặc anh chị em họ của bạn có thể nghe nó, và nghe lại vào năm sau, và năm năm sau.” (Trên thực tế, có rất nhiều bản nhạc Giáng sinh không trong sạch.)

Ảnh: Julia Geiser

Hơn ai hết, Chan đã nghiên cứu các xu hướng trong lịch sử của âm nhạc Giáng sinh với cường độ phổ biến hơn ở những người hâm mộ K-pop hoặc các học giả tôn giáo – một trong nhiều khía cạnh độc đáo của ngành công nghiệp âm nhạc Giáng sinh, là các bài hát có thể phải mất hàng thập kỷ mới đạt được vị trí hàng đầu. “Last Christmas” của Wham! được viết khi con cá đối lông vũ của George Michael đang nở rộ; nó đã không đạt đến đỉnh cao ở Anh trong 36 năm, tính đến thời điểm đó ông đã qua đời được 4 năm. (Sự trùng hợp kỳ lạ là ông qua đời vào ngày Giáng sinh.) “All I Want For Christmas” của Carey phải mất một phần tư thế kỷ để đạt vị trí số một trên Billboard Hot 100, bài hát tốn thời gian dài nhất từng đạt đến đỉnh cao đó.

Xem xét có bao nhiêu bài hát Giáng sinh đã ăn sâu vào trung tâm khoái cảm trong não chúng ta, có một chút ngạc nhiên là trong nhiều thập kỷ chúng không được phát nhiều trên đài. Truyền thuyết kể rằng, vào đầu những năm 1990, Phoenix’s kez là đài đầu tiên chỉ phát nhạc Giáng sinh từ Lễ tạ ơn đến ngày 25 tháng 12. Công ty tư vấn Vallie Richards Donovan, công ty giúp các đài phát thanh tiếp thị, bắt đầu tích cực thúc đẩy khách hàng của mình làm theo. Đồng sáng lập Dan Vallie cho biết: “Đó là một cuộc bán hàng khó khăn. Mọi người sẽ nói ‘Điều đó sẽ không bao giờ thành công ở Miami, trời rất nóng vào dịp Giáng sinh’ hoặc ‘Điều đó sẽ không xảy ra ở San Francisco.’ Nhưng nó đã xảy ra.” 

Các cuộc thi âm nhạc Giáng sinh nhanh chóng được biết đến như một cách đáng tin cậy để tăng gấp đôi hoặc thậm chí gấp ba vị trí trên bảng xếp hạng. Theo giám đốc lập trình của công ty, Tom Poleman, trong số khoảng 850 đài của iHeart, 88 đài hiện áp dụng hình thức đón Giáng sinh; tăng tổng số người nghe lên 10 triệu vào thời điểm này trong năm. Theo Davis, ở một số khu vực thành thị, gần một phần ba tổng số phụ nữ theo dõi cùng một đài phát thanh Giáng sinh – và nhiều thính giả mới sẽ tiếp tục theo dõi về sau. Một số đài hiện bắt đầu phát danh sách nhạc Giáng sinh ngay sau Halloween. Vào năm 2020, ở đỉnh điểm của đại dịch, một đài ở Indiana đã bắt đầu phát nhạc Giáng sinh vào tháng Bảy.

Một điểm bất thường khác của đài phát thanh Giáng sinh là, so với những thời điểm còn lại trong năm, danh sách phát giảm từ khoảng 500 bài xuống còn khoảng 70. Davis nói với tôi: “Chúng tôi đã thử mọi cách”. Nhưng thực tế là, danh sách phát càng ít thì xếp hạng càng cao.” Đối với những bài hát lọt vào danh sách 70 bài hát đó, chúng sẽ tạo ra một số tiền rất lớn. Năm 2018, Billboard ước tính rằng âm nhạc ngày lễ được thu âm đã tạo ra 177 triệu đô la mỗi năm chỉ từ việc phát trực tuyến và phát trên đài phát thanh ở Mỹ.

Đó không chỉ là kế sinh nhai của Chan mà còn là nguyên tắc định hướng cuộc đời cô: tinh thần Giáng sinh

Và tiền nhạc Giáng sinh có thể được thu về vĩnh viễn. Noddy Holder, người đồng sáng tác “Merry Xmas Everybody” của Slade, nói với Guardian vào năm 2015: “Đó là một kế hoạch hưu trí tốt, nên nói như vậy.” (Bài hát được đồn đại sẽ giúp ban nhạc kiếm được tương đương 600.000 USD một năm.) Đó có lẽ là một lý do tại sao rất nhiều nghệ sĩ đã tạo ra nhạc Giáng sinh – mặc dù nó có mức độ thành công về thương mại hoặc nghệ thuật khác nhau. Có thể kể đến những bài hát sau: “Mistress for Christmas” của ac/dc, “Winterlude” của Bob Dylan và “Christmas Conga” của Cyndi Lauper. Weezer thu âm lại “Hark! The Herald Angels Sing”, và David Bowie, vừa qua thời kỳ Thin White Duke, đã hợp tác với Bing Crosby trong “Peace On Earth/Little Drummer Boy” (cuộc gặp gỡ được ghi lại trong một video nghiêm túc và kỳ lạ đến mức nó đã được bắt chước trên loạt web hài Funny or Die). John Prine đã phát hành một album Giáng sinh, Snoop Dogg cũng vậy; năm nay Backstreet Boys đã phát hành một bài.

Việc giải quyết các rủi ro và phần thưởng như vậy có thể phức tạp, một phần vì các quy tắc quản lý tiền bản quyền đài phát thanh ở Mỹ rất khác thường. Các bản cover có nhiều khả năng thành công hơn các sáng tác gốc, nhưng ở Mỹ chỉ có nhạc sĩ và nhà xuất bản mới được trả tiền khi một bài hát được phát trên radio. Điều đó có nghĩa là một nghệ sĩ biểu diễn nhận được nhiều lượt hát cover trên sóng hoặc thậm chí cover một bài hát gốc mà họ không viết sẽ không kiếm được gì ngoài sự nổi tiếng. Người biểu diễn nhận được tiền bản quyền từ việc phát trực tuyến, nhưng đây là mức tối thiểu: theo Business Insider, vào năm 2021, Spotify trả từ 1/3 xu đến khoảng nửa cent (đồng xu, đơn vị tiền tệ của Mỹ) cho mỗi lần nghe, nghĩa là kể cả một bài hát có 10 triệu lượt nghe thì người biểu diễn cũng chỉ kiếm được nhiều nhất là 50.000 đô la. Bạn có thể hy vọng thu được lợi nhuận chỉ khi bạn là nghệ sĩ đã viết bài hát Giáng sinh gốc.

Hệ thống tiền bản quyền đài phát thanh của Mỹ quá phức tạp và không rõ ràng đến mức thật khó để tính ra tiền bản quyền trung bình trên từng người nghe mỗi khi một bài hát được phát, nhưng một số người đã thử tính toán một cách khéo léo. Vào năm 2015, David Touve, hiện là giám đốc cấp cao của trường kinh doanh thuộc Đại học Virginia, ước tính rằng một lượt quay trên đài am/fm đã mang lại cho nhạc sĩ khoảng 0,0000955 đô la. (Điều này có nghĩa là một lần phát trên 106,7 Lite fm, đạt khoảng 100.000 người nghe sau mỗi 15 phút, sẽ thu được 9,50 đô la.) George Howard, giáo sư tại Berklee, chia sẻ với chương trình radio “Marketplace” rằng “All I Want For Christmas Is You” có thể mang lại khoảng 10 triệu đô la mỗi năm, tính cả lượt phát trên đài cũng như doanh thu cấp phép và phát trực tuyến.

Điều gì đã khiến bài hát của Carey thành công đến vậy? Vào năm 1994, việc một ngôi sao nhạc pop trẻ – Carey 25 tuổi – phát hành một album Giáng sinh là điều khá kỳ lạ, nhưng lượng người hâm mộ đông đảo của cô đã giúp các đài phát thanh phát bài hát đó; sự phát triển của nó đã được thúc đẩy trong một thập kỷ sau đó, khi nó được đưa vào nhạc nền của bộ phim hài lãng mạn bom tấn Giáng sinh “Love Actually”. Giai điệu này gợi lại những năm 1950, thời đại tập trung rất nhiều niềm da diết đối với Giáng sinh và giai điệu của nó hấp dẫn đến mức nó vừa trở thành một earworm yêu thích (earworm nghĩa là sâu tai, mô tả một điều gì đó mắc kẹt trong vòng lặp của não bộ như một đoạn nhạc, một câu nói, v.v), vừa trở thành một sự khó chịu không thể tránh khỏi vào cuối tháng 12.

Ảnh: Julia Geiser

Tiếp theo là lời bài hát, chúng tạo ra một thủ thuật khéo léo để Carey đề cập đến mỗi dịp Giáng sinh trên thực tế, ngay cả khi cô ấy từ chối chúng vì điều cô ấy thực sự muốn là you. “Đó là một kiểu phản Giáng sinh,” Bennett nói, “Nhưng không nhiều lắm”. Có lẽ điều đó có tác dụng vì có điều gì đó tương tự đang diễn ra trong chính lễ Giáng sinh. Nathaniel Sloan thuộc Đại học Nam California cho biết: “Đó là một buổi họp mặt gia đình ấm áp dựa trên sự gắn kết với nhau”. “Và nó cũng là đỉnh cao của chủ nghĩa tư bản tiêu dùng.”

Câu nói sáo rỗng về âm nhạc Giáng sinh là: đây là một cách kiếm tiền còn nhiều nghi hoặc. Bennett nói: “Phiên bản lãng mạn hơn là các nghệ sĩ muốn kết nối tình cảm với mọi người,” và hát về những ngày lễ là cơ hội tốt nhất để làm điều đó. Ông cho rằng: “Hầu hết các chủ đề trữ tình của nhạc pop đều liên quan đến tình yêu lãng mạn”. Có phải bạn đang hoài nghi nếu viết về tình yêu lãng mạn? Tôi không nghĩ vậy. Âm nhạc Giáng sinh cũng vậy. Chỉ là những sự ẩn dụ trở nên rõ ràng hơn vì số lượng ít hơn.”

Các ca sĩ hát nhạc Giáng sinh thường tự cho rằng ngày lễ này có một vị trí đặc biệt trong trái tim. Trong một bộ phim tài liệu ngắn phát hành vào năm 2019 kỷ niệm 25 năm bài hát “All I Want For Christmas Is You”, Carey cho rằng thành công của bài hát có một phần là nhờ tình yêu bền bỉ của cô trong thời điểm này. Cô nói: “Sự kết nối cảm xúc phải thật trong sáng. (Carey lớn lên nghèo khó đến nỗi mẹ cô đôi khi gói trái cây làm quà; ngày nay cô được biết đến với những lễ hội liên quan đến việc ông già Noel đến trên chiếc xe trượt tuyết do tuần lộc thật kéo. Nhà sản xuất Randy Jackson nói “Nghe này, cô ấy yêu Giáng sinh,” trong cùng bộ phim tài liệu và nói thêm rằng anh gọi cô ấy là Mariah Claus.)

Về phần mình, Elizabeth Chan rất đam mê lễ Giáng sinh đến nỗi cô luôn treo một cây thông Noel quanh nắm trong phòng khách; trong những ngày nghỉ thì cô ấy treo lên hai cây. Cô đề cập đến việc tham gia một “cuộc hành trình Giáng sinh”, gọi kỳ nghỉ này là “nàng thơ” và mô tả âm nhạc là “một loại hình nghệ thuật cho phép bạn tôn vinh những thứ mà tiền không thể mua được – gia đình, tình yêu, tổ ấm, sự gắn bó”.

Âm nhạc đã giúp Chan thành lập nên điều cô gọi là một “công việc kinh doanh nhỏ do gia đình điều hành” (chồng cô, một nhà thiết kế đồ họa, thiết kế bìa album và trang web cho cô), một công việc sinh nhiều lợi nhuận hơn bất kỳ công việc nào khác mà cô từng làm. Cô từ chối tiết lộ cụ thể về thu nhập của mình nhưng cho biết cô cảm thấy khó chịu với việc tập trung vào tiền bạc. Ngay từ những ngày đầu trong sự nghiệp của mình, khi cô nói rằng cô và chồng đôi khi sống nhờ những lát bánh pizza, cô đã tránh né con đường ổn định hơn về mặt tài chính là hát cover. Thay vào đó, cô viết những bài hát lấy cảm hứng từ cuộc sống của chính mình, mặc dù còn chưa có tính liên kết. Bài hát có tựa đề “Best Gift Ever” viết về chồng của Chan; không lâu sau khi sinh con gái đầu lòng, Noelle, cô đã phát hành một album vào năm 2017 chứa đầy những bài hát ám chỉ tình mẫu tử. Noelle, hiện đã 5 tuổi, đã bắt đầu viết những bài hát của riêng mình, một trong số đó đã được phát trên đài phát thanh.

Khi Chan biết được chi phí thuê luật sư để phản đối đơn đăng ký của Carey, cô đã quyết định tự mình nộp đơn kiến nghị. Cô cũng hỏi một người bạn học cũ ở trường đại học, người sắp trở thành giáo sư luật, rằng liệu sinh viên của anh ấy có thể giúp đỡ không. Trả lời cho câu hỏi của cô, anh nói với cô rằng công ty luật nơi anh làm việc có thể tiếp nhận vụ việc miễn phí và giới thiệu cô với một đồng nghiệp chuyên về sở hữu trí tuệ, Louis Tompros.

Công ty của Carey đã cố gắng đăng ký bốn nhãn hiệu: “Queen of Christmas” (Nữ hoàng Giáng sinh), “Princess of Christmas” (Công chúa Giáng sinh), “QoC” và “PoC”. (“Princess of Christmas” là biệt danh Chan đặt cho Noelle, và cô ấy đã sử dụng tên này cho sự nghiệp thu âm của con gái mình.) Việc cạnh tranh các đơn kiện cũng tốn kém, một phần vì chúng bao gồm 16 loại sản phẩm riêng biệt; Tompros gọi đây là “bắt nạt thương hiệu theo sách giáo khoa”. Dù vậy, công ty của Carey vẫn chưa sử dụng bất kỳ nhãn hiệu nào – các đơn đăng ký chỉ để “sử dụng trong tương lai” – nếu thành công, điều đó có nghĩa là không ai khác có thể làm như vậy. Tompros đã liều làm việc đó với lý do Chan đã sử dụng các thuật ngữ này trước.

Đơn phản đối của ông bắt đầu bằng câu “lễ Giáng sinh đủ lớn để có nhiều hơn một nữ hoàng” đã thu hút sự chú ý của báo chí. Ngay cả Darlene Love, người nổi tiếng trong phim “Christmas (Baby Please Come Home)”, cũng lên tiếng “David Letterman chính thức tuyên bố tôi là Nữ hoàng Giáng sinh 29 năm trước, một năm ngay trước khi [Carey] phát hành ‘All I Want For Christmas Is You‘, và ở tuổi 81, tôi KHÔNG thay đổi gì cả.”

Ngay sau đó, Carey dường như cố ý né tránh khỏi vụ kiện. Khi một nhà văn phỏng vấn cô cho Vanity Fair gọi cô là “undeniable queen of Christmas” (nữ hoàng Giáng sinh không thể phủ nhận), cô trả lời: “Tôi không nói như vậy. Một người phụ nữ khác mà tôi chưa bao giờ nghe nói đến đã nói điều tương tự.” (Carey đã ký tuyên bố cho tất cả các đơn đăng ký nhãn hiệu, “có nghĩa là cô ấy đã có đầy đủ nhận thức [về chúng]”, Tompros viết cho tôi trong email.)

Công ty của Carey đã không đáp ứng được thời hạn bảo vệ hồ sơ nên Văn phòng Nhãn hiệu và Bằng sáng chế Hoa Kỳ đã từ chối đơn đăng ký vào ngày 15/11. Chan đã biết trước quyết định này vào một ngày trước buổi trò chuyện của chúng tôi. Khi kể lại chuyện này trong “hành trình Giáng sinh”, Chan bật khóc. Một số phương tiện truyền thông đã đưa tin về những gì đã xảy ra như một cuộc tranh giành vương miện, nhưng Chan không nhìn nhận sự việc như vậy. Đối với cô, đó là cuộc xung đột giữa một người phụ nữ muốn đội vương miện cho riêng mình và một người khác muốn bảo vệ quyền đội vương miện của tất cả mọi người. Cô nói: “Nhóm pháp lý của tôi có tinh thần Giáng sinh”. Cuộc chiến với Carey đã thôi thúc cô viết một bài hát trong album mới về các luật sư của mình: “The Giver”.

Về tác giả

Previous post Tại sao ngôn ngữ pháp lý lại khủng khiếp đến vậy
Next post BẢN QUYỀN: ĐỘNG LỰC KHAI PHÁ NGÀNH CÔNG NGHIỆP GAME Ở VIỆT NAM
0
Your Cart is empty!

It looks like you haven't added any items to your cart yet.

Browse Products