Có một điều khá rõ ràng là trong pháp luật sở hữu trí tuệ (SHTT), nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp là hai khái niệm tách biệt. Tuy vậy, trong rất nhiều trường hợp, doanh nghiệp cần phải đăng ký bảo hộ song hành cả nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp cho cùng một đối tượng của sản phẩm.

Không chỉ tách biệt về định nghĩa, nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp (hay ở Mỹ là Design Patent) còn có bộ phận thanh tra khác nhau và quy trình thẩm định khác nhau ở các Cục SHTT ở các quốc gia. Nếu kiểu dáng công nghiệp, ở Mỹ, được coi là một hình thái đặc biệt của sáng chế, gọi là Design Patent, thì nhãn hiệu là bộ mặt mang tính thương mại của doanh nghiệp được nhà nước chấp thuận và bảo hộ.

Theo cách hiểu pháp lí, nhãn hiệu là một từ (hoặc các từ) và/hoặc ký hiệu dùng để xác định nguồn gốc của hàng hóa hoặc dịch vụ cung cấp cho người tiêu dùng. Nhãn hiệu có thể bao gồm từ ngữ và thiết kế hai chiều, cũng như thiết kế ba chiều (thương mại), màu sắc và âm thanh…Trong khi đó, Kiểu dáng công nghiệp bao gồm hình dáng trang trí của sản phẩm, không liên quan đến việc xác định nguồn gốc hàng hóa.

Tại nhiều quốc gia trên thế giới, nhãn hiệu được đăng ký trong khoảng thời gian mười năm và có thể được gia hạn cho các điều khoản mười năm tiếp theo mà không có bất kỳ giới hạn nào về số lần gia hạn. Tuy nhiên, phần lớn các quốc gia quy định doanh nghiệp phải tiếp tục sử dụng nhãn hiệu trong thương mại để việc bảo hộ nhãn hiệu được duy trì và gia hạn. Mặt khác, kiểu dáng công nghiệp sẽ hết hạn sau khoảng 5-15 năm, tùy vào mỗi quốc gia, kể từ ngày được cấp, và không thể xin gia hạn thêm nữa.

Việc kiểm tra và phát hiện vi phạm cũng khác nhau giữa nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp. Vi phạm nhãn hiệu đòi hỏi khả năng xác định sự nhầm lẫn giữa hai nhãn hiệu (likelihood of confusion) – tức là người tiêu dùng có thể bị nhầm lẫn về nguồn gốc của hàng hóa – trong khi vi phạm về kiểu dáng công nghiệp đòi hỏi sản phẩm bị cáo buộc phải trông giống về cơ bản và giống tổng thể với thiết kế còn lại (đã được cấp bằng sáng chế- trong mắt người quan sát bình thường). Trong xác định vi phạm về kiểu dáng công nghiệp, các tòa án thường không đánh giá sự vi phạm dựa trên điểm giống nhau mà phải giống tổng thể (as a whole).

Ví dụ về vi phạm nhãn hiệu: vụ việc Louis Vuitton v. Louis Vuiton Dak:

 

Ví dụ về vi phạm kiểu dáng công nghiệp: vụ việc vi phạm: Crocs v. ITC, 598 F.3d 1294 (Fed. Cir. 2010)

Trên thực tế, doanh nghiệp có thể phân biệt tương đối dễ dàng giữa các thiết kế kiểu dáng 2D. Tuy nhiên, vấn đề phát sinh tiếp theo là việc phân biệt các sản phẩm 3D. Vì nếu chỉ nhìn thoáng qua, doanh nghiệp khó có thể phân biệt được họ nên sử dụng thiết kế 3D để đăng ký kiểu dáng công nghiệp (đăng kí Design patent ở Mỹ) hay đăng ký nhãn hiệu, nên doanh nghiệp buộc phải dựa vào các chuyên gia SHTT để quyết định giữa một trong hai hình thái và cách bảo hộ.

Trên thực tế, kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu thường được lồng vào nhau như hai lớp bảo hộ chắc chắn, nhằm gia tăng sức cạnh tranh và phòng thủ của sản phẩm trong thương mại. Một số ví dụ có thể kể tới là chai nước Coca Cola, dép Crocs hay giầy cao gót đế đỏ của Christian Louboutin. Tuy nhiên sự bảo hộ lồng ghép này không dành cho mọi sản phẩm, mọi thiết kế kiểu dáng đặc biệt. Nếu doanh nghiệp thực hiện việc đăng kí cả hai nhánh bảo vệ mà không xin tư vấn có thể dẫn tới tình huống đăng kí không thành công mà lại mất rất nhiều tiền bạc và công sức. Để không nhầm lẫn và ra những quyết định bảo hộ chồng lấn (overlap) không cần thiết như vậy, doanh nghiệp cần lưu ý:

Không phải mọi kiểu dáng công nghiệp đều thực hiện chức năng của nhãn hiệu. Ví dụ, một số bộ phận bên ngoài ô tô được bảo hộ dưới dạng kiểu dáng công nghiệp. Chỉ vì một chiếc xe có gương bên hông hoặc gương phía trong có hình dạng độc đáo không làm cho hình dạng của gương trở thành nhãn hiệu của nhà sản xuất, bởi vì người tiêu dùng không phân biệt được xe chỉ bằng cách nhìn vào gương của xe.

Tuy nhiên, có rất nhiều nhãn hiệu 3D đạt đủ điều kiện để đăng kí kiểu dáng công nghiệp và ngược lại nếu kiểu dáng công nghiệp được tung ra thị trường và trở thành biểu tượng của hãng trong mắt người tiêu dùng, kiểu dáng công nghiệp đạt được chức năng của nhãn hiệu.

Vì vậy, việc đăng kí cả nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp xảy ra khi bạn có một sản phẩm thương mại có hình dạng hoặc thiết kế đặc biệt, hình dạng hoặc thiết kế này cho phép khách hàng phân biệt sản phẩm của bạn so với sản phẩm của đối thủ cạnh tranh. Đây đều những công cụ quan trọng của sở hữu trí tuệ để bảo vệ sự trang trí hoặc thiết kế riêng biệt của các sản phẩm có thể gắn liền với việc kinh doanh và bộ mặt thương mại của một công ty. Đầu tư vào việc bảo vệ như vậy có thể nâng cao lợi ích kinh tế của sản phẩm/thiết kế cho chủ sở hữu. Để có được sự bảo vệ hoàn chỉnh, doanh nghiệp nên cân nhắc xin tư vấn của chuyên gia sở hữu trí tuệ để có thể bảo hộ lồng ghép kiểu dáng CN và nhãn hiệu một cách hoàn hảo, tối ưu nhưng không chồng lấn và lãng phí.

 

Nguồn ảnh: USPTO and ipkitten.blogspot.com

Bài viết được đăng trên báo điện tử THELEADER ngày 06/10/2022

© All rights reserved.

*** Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Bản quyền trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog.

 

 

Về tác giả

Previous post Câu chuyện đạo đức
Next post Kỳ vọng hợp lý về quyền riêng tư
0
Your Cart is empty!

It looks like you haven't added any items to your cart yet.

Browse Products